Bahá’í World/Volume 4/Man and Mankind on the Way of Progress

←Previous

The Bahá’í World Volume 4

Next→

Proofread once

[Page 474]

MAN AND MANKIND ON THE WAY OF PROGRESS

BY LYDJA ZAMENHOF

THE Old Testament says that when Moses, the great Messenger of God, led his nation from the land of slavery, a great pillar of fire went before them, showing the way. What that pillar of fire might symbolize, could be interpreted in different ways, but there is no doubt but that Moses himself was for his nation such a pillar of fire, by which, as time passed, all that was dark and unseemly left from the slavish period, burned away, and by its dazzling light it showed to the children of Israel the new way, the way to the land promised to them by God.

Every prophet is such a dazzling pillar of fire. Each one casts a light on the way of mankind, and each rediscovers the way for those who had lost it.

But the time comes when the eyes of men turn from the blinding purity of this light, when this light, though inwardly resplendent as before, seems to become paler in their eyes, and little by little they turn away from it. They kindle lamps made by themselves, and by their flickering lights they look for their way. But those lamps of guidance, made by man, often lead to errors, if a spark of the divine flame does not fall into them. Only the light of Him, Who created them all and knows all the ways, shows the direction without error. And at last, when their own poor lights in their mad dance entice them towards dangerous marshes, a powerful pillar of fire reappears between earth and heaven to guide and show the way.

Reappears? No, it is the same fire, from which men had turned away, and which now, perfumed with myrrh and aloes, comes back in a more perfect form, in a more resplendent glory. But the Hand that had kindled it is ever the same.

Now the question comes, why did so many lights shine, why did so many Messengers come into the world, why did so many teachings show to men the way to perfection, and often what was taught by one prophet was not in harmony with what another said? How is it possible, if we are to believe, that they all are rays emanating from the same Sun?

The rays of the material sun illuminate feebly the world in winter but for a few hours, whilst in the middle of summer they pour living fire on the heads of men. The rays of the material sun at the equator burn the sands of the desert and in wildernesses cause wonderful plants to grow, whilst in the regions of the Pole they shine upon the diamonds of ice and array the frozen sky with the unique wonder of the Aurora Borealis. Yet they are the rays of the same sun.

It is not the sun that is capriciously changeable; it is not the sun that now kindly favors, now coldly turns away; it is but the position and movement of the earth that are the causes of these diverse changes. Those regions that turn their faces fully towards the life giving star, gain the full bounty of its rays and clothe themselves with abundant green, and those that are turned away, gain but a small portion and array themselves not with green, but with cold white.

So does mankind resemble the terrestrial globe. It has degrees and differences too, and the states may be compared now to the cold of the regions of the Pole, now to the progress and richness of nature of the torrid zone.

The Spiritual Sun forgets none of the parts, but endows each of them according to its responsiveness. Would it not be strange to us if palms grew at the North Pole and white bears roamed over Sahara? Why then should we fail to understand that during the early severe months, when the cold of[Page 475] the passed night was still lying heavily over mankind, the rays of the Spiritual Sun brought to men the freezing principle of eye for eye, of tooth for tooth? That afterwards, when the spring came and the olive-trees became green, the rays of the Spiritual Sun brought other words to bloom: Whosoever smiteth thee on thy right cheek, turn to him the other also? In these two rules, so extremely unlike each other, there is no essential difference, there is only progress from one state to another.

For just as in the material world everything is constantly moving, beginning with the stars and finishing with the particles of an atom, and this movement is what keeps the whole enormous system in order, so it is in the spiritual world. There is constant movement, and if the movement onward stops, a movement backward would ensue: regress would take the place of progress, and instead of the Christ’s rule we would have another one: a head for an eye, all teeth for one.

If it is so—one could ask—why is the way of mankind not as an even road, why are there sometimes stones on it, why at other times do the feet not feel a firm foundation, but sink in the sand; why is this sand sometimes like moving dunes with hidden dangers beneath them, swallowing up everything in a terrible cataclysm? Are there black spots on the Spiritual Sun, too?

No. On the Spiritual Sun there are no spots; it radiates always warmth, never cold. The shadows, that drearily put themselves on the way, are the shadows of earthborn clouds. For from the earth, from the waters and swamps vapors appear, sometimes poisonous; heavily they hang above the earth without letting through one ray of the sun; or gales of earthly passions throw on the way sands and stones and push into ditches the wayfarers whose steps are not firm enough.

Evil are these clouds that hide the sun, evil is this dust that covers the way, and all that keeps back man in his onward march. If God has created all things, has He created evil, too, and is He responsible, if mankind limps on His way?

The conflict between good and evil has brought difficulties to many. Many because of it abandoned every belief, for, they thought, if there were the One Most Mighty God, the God to Whom we attribute all the good qualities, then there would be no room for evil in the world. So perhaps we should abandon the monotheist conception of God and return to the ancient myths about Ormuzd, the god of Good, and Ahriman, the god of Evil? Or should we perhaps accept the conception, that is nearer to us, about Lucifer, the eternal enemy of God, ever trying to destroy roses in the garden of God and to plant weeds therein?

To this disturbing question of good and evil, till now apparently unsolvable, the Bahá’í Teachings answer: there is only good in the world. There is no positive evil.

What is evil? We say that light is good and darkness is evil, that sight is good and blindness is evil, that peace is good and war is evil.

But what brings us the rays of the sun, is light. Darkness is simply lack of light. What is by nature connected with our eyes, is sight; blindness is only lack of sight. What is the normal state of the heart is peace; war comes only when this normal state is changed.

Sometimes a seeming vice is simply misdirected virtue. There are people whose chief feature is avidity. They wish for more gold, more power, more glory. But avidity in its essence is the desire to have more than one already possesses. The question is only, in which direction this desire goes. If a man desires to acquire more knowledge and understanding, is it not praiseworthy? But when instead of some great ideals he chooses the human vanities for his aim, then he is really miserable, for the glorious impulse bestowed on him by God has been used for unworthy aims, and the pearls of his sensitiveness thrown to the pigs of vanity.

All the high human qualities are given to man, not imposed on him. It depends on him to rise to heaven or to fling himself down into mud, and he himself is responsible for his lot. He is not being driven will-lessly by arbitral fate, as a withered leaf by autumn wind. It is as if Destiny carried him on the great way of humanness and led him to a spot, whence two proverbial ways come out: one broad and comfortable, the way to hell,[Page 476] and the other steep and narrow, the way to heaven. And since now the choice is his: whither he goes, thither he will come. If there is a way to hell, it is that men may consciously, by their own will, enter the way to paradise, however difficult it may be. Therefore freedom is given to man, that he may himself choose his way and by his own decision reach perfection, that he may not be as a ball, thrown on the top of a roof, but as a spider, reaching bravely and with perseverance the top of a tree by means of a very thin thread. So man is himself responsible for his own progress. The rays of the Sun of Perfection shine and are reflected in the mirror of the human heart. But if instead of an even and polished surface man turns to them a mirror the surface of which is rough, then in place of a clear picture there appears an ugly caricature, and thus is born what we call evil.

That man may choose the way to heaven, he must be first of all informed. He must understand that the comfortable way will lead him lower and lower, and will finally bring him where only brutes feed, and where he himself will become equal to brutes. He must know, that the steep path will lead him to heights, where the air is clear like crystal, free of all earthly vapors, where before his eyes will spread a vast horizon and he himself will be nearer to the blue heavens than to the gray earth.

Knowledge is necessary. Without know]ledge there is no perfect humanity. Intellect is a great treasure, which should not be kept in a chest, but let out into the world, that it may bring profit. It is a light, which one should not hide under the bushel, but illuminate with it dark corners. Intellect is given to us, that we may from things known conclude about things unknown, and, that having discovered the secrets of the earth, we may discover those of heaven.

In fact none of the religions was ever against science. If Giordano Bruno was burnt, it is not Christ, the merciful Lamb of God, who is responsible for that, but the merciless fanatics, anathematizing all, that in their short-sighted eyes thought Bruno was against the letter of the Books. But Bahá’u’lláh was the first, who by the authority of the Word of God exalted the importance of science and gave religious sanction to the duty of learning and education.

But science alone is not sufficient. Man may understand the beauty and utility of a principle, and yet remain inert and lack forces to conform his life with it. There have been in the world many philosophers, who confessed beautiful theories, but lacked determination to follow them. On the other hand there was a stammerer of a race of slaves, known as one who had committed murder, who yet by the force that no philosophy could inspire, laid foundations of a new civilization; there was a modest carpenter; an illiterate camel-driver—mocked at by sages, crownless kings with crowns of thorns—and compared with them all the great philosophies grew pale, as do the stars when the sun appears.

People who feed on philosophy alone, are often as sickly children. Their bones are not firm, they bend and grow crooked, and the whole figure gets misshapen. But the rays of the sun endow them with strength and give them health. The pale and wavering philosopher of yesterday becomes a hero of his own convictions.

Mankind, the great child, is often falling ill. Every time when its malady becomes very serious and dangerous, there comes an inspired physician, the prophet, and brings remedy. Oh, the patient is not willing to take it, he struggles, gets angry and excited because of the struggle, pushes the physician away—but all this is in vain: he must obey the physician, whatever his commands may be.

What makes up the malady of the world of today?

When a man is ill, the symptoms of his disease may be many, while the disease is one. We see also many symptoms of the disease of mankind, but the disease is one. It is lack of sympathy and understanding between its different members.

Bahá’u’lláh teaches men, that they are all leaves of the same tree, drops of the same sea, that they are all created from the same dust, that no one should exalt himself over the other. He teaches, that among the sheep of God no one should be considered as a black one, that there are no differences of[Page 477] races and nations: a rose is beautiful, in whatsoever garden it may bloom, a star has the same radiance, whether it shines from the east, or from the west.

Love and equality! How old these ideals are! In fact there was no prophet, who did not preach them; there was no spiritual standard without these words written upon it with golden letters.

Old are the Bahá’í ideals, and old is the way they show. It is the same way, upon which mankind had trodden in the past, when the pillars of fire—the former prophets—led it onward. It is the same way, which was afterwards covered with dust, and which now, cleansed again, unrolls before our feet. Yes, it is the same way, but it is a long way, very long. To reach its end neither generations nor centuries suffice. Today the pillar of fire is once more shining on it. But today it is more resplendent than before, and it leads mankind farther. Let it go on this everlasting way, following the light of the New Day, for this is the way, worthy of the steps of true mankind, and the greatest honor of true mankind is to go always on the way of progress—towards perfection.

(Translation of the address prepared and delivered by Miss L. Zamenhof at the Bahá’í Session of the 23rd Universal Congress of Esperanto held in Cracow, Poland, August 1st to 8th, 1931. Miss L. Zamenhof is the youngest daughter of the late Dr. L. Zamenhof, creator of Esperanto. She was the honorary President of two Bahá’í Esperanto sessions held at Antwerp, Belgium, in August, 1928.)

[Page 478]HOMO KAJ HOMARO

SUR LA

VOJO DE PROGRESO

(The Esperanto text of Miss Zamenhof's article)

Uu tre malnova libro rakontas, ke kiam la granda Diosendito, Moseo, elkondukis sian popolon el la lando de mallibereco, antaŭ ili iris grandega fajra kolono kaj mon- tris la vojon. Kion simbolas tiu fajra kolono —oni povas diverse klarigi, sed sendube Mo- seo mem estis por sia nacio tia kolono de fajro, de fajro, en kiu kun la tempo forbrulis ĉio malluma kaj malpura, kio restis el la sklava epoko, fajro, kiu per sia fulmoforta lumo montris al la idoj de Izraelo novan vo- jon, vojon al la lando, promesita al ili de Dio. Ĉiu profeto estas tia fajroflama kolono. Ĉiu estigas lumon sur la vojo de la homaro kaj ĉiu retrovas la vojon por la vojperdintoj. Sed venas la tempo, kiam la homaj okuloj alkutimiĝas al la lumimpreso, kiam tiu lumo, kvankam mem brila, kiel antaŭe, paliĝas en iliaj okuloj, kaj iom post iom ili deturnas de ĝi la rigardon. Homfaritajn lampojn ili lu- migas, kaj ĉe ilia lumo serĉas vojon. Sed la homfaritaj lampoj de gvido ofte erarigas, se ne falis en ilin fajrero de la dia flamo. Nur la lumo de Tiu, kiu kreis kaj kiu konas ĉiujn vojojn, montras la direkton senerare. Kaj fine, kiam iliaj propraj lumetoj en disa danco logas ilin al kotaj dronejoj, denove aperas inter la tero kaj la ĉielo potenca fajra kolono, por gvidi kaj lumigi la vojon. Denove aperas? Ne, ĝi estas tiu sama fajro, de kiu la homoj forturnis sin, kaj kiu nun, aroma per mirho kaj aloo, reaperas en formo pli perfekta, kun brilo pli granda. Sed la Mano, kiu ĝin lumigis, estas la sama. Nun aperas demando, kial tiel multaj lumoj brilis, kial tiel multaj Diosenditoj venis en la mondon, kial tiel multaj in- struoj montris al homoj la vojon al perfek- teco, kaj ofte tio, kion instruis unu profeto, ne harmoniis kun tio, kion diris alia. Kiel tio estas ebla, se ni volas kredi, ke ĉiuj tiuj grandaj instruistoj estas senditaj de unu Sendinto, ke ili estas kiel radioj, emanantaj el unu Suno?

tiam

La radioj de la materiala suno vintre apenaŭ dum kelkaj horoj senvarme lumigas la mondon, dum en la mezo de somero ili verŝas vivan fajron sur la homajn kapojn. La radioj de la materiala suno ĉe la ekva- toro bruligas la sablon de dezerto kaj en sovaĝaj arbaregoj kreskigas mirindajn kres- kaĵojn, dum en la polusaj regionoj ili brilas sur la diamantoj de glacioj aŭ vestas la frostan ĉielon per la senkompara lukso de la polusa ĉielruĝo. Tamen ĉiam ili estas radioj de la sama suno.

Ne la suno estas kaprice ŝanĝema, ne la suno jen bonhumore favoras, jen malvarme sin deturnas, sed la situacio kaj moviĝado de la tero estas la kaŭzoj de tiuj diversefikaj ŝanĝoj. Tiuj ĝiaj regionoj, kiuj plenvizaĝe turnas sin al la vivodona astro, ricevas malavare ĝiajn radiojn kaj vestas sin per abunda verdo, sed tiuj, kiuj estas for, flanke, ricevas nur malmulte, kaj ne per verdo, sed per malvarma blanko sin ornamas.

La homa gento estas kiel la terglobo. Ĝi ankaŭ havas partojn, kaj la statojn de tiuj partoj oni povas kompari jen al la malvarmo de la polusaj regionoj, jen al la progreso kaj naturriĉeco de la varmzono.

La Spirita Suno forgesas neniun parton, sed donas al ĉiu laŭ ĝia ricevkapablo. Ĉu ne estus strange al ni, se sur la norda poluso kreskus palmoj, kaj tra Saharo vagus blankaj ursoj? Kial do ni ne komprenu, ke dum la fruaj severaj monatoj, kiam ankoraŭ la mal- varmo de la ĵus pasinta nokto duonombre restis super la homaro, la radioj de la Spirita Suno vivigis inter la homoj la glacian regu- lon: okulo por okulo, dento por dento, kaj ke kiam venis la printempo kaj verdigis la olivajn arbojn, pro la radioj de tiu sama Suno ekfloris la vortoj: Se iu frapos vin sur unu vangon, turnu al li la alian? En tiuj du, tiel ekstreme malsimilaj reguloj, ne estas esenca diferenco, estas nur progreso de unu stato al alia. [Page 479]HOMO KAJ HOMARO SUR

Ĉar kiel en la materiala mondo ĉio estas en movo, komencante de la ĉielaj korpoj, kaj finante per la eroj de atomo, kaj tiu movo tenas en ordo la tutan sistemegon, tiel same estas en la spirita mondo. Movado regas tie, kaj se la movado antaŭen ĉesus, ekestus la movado malantaŭen: malprogreso okupus la lokom de progreso, kaj anstataŭ la krista regulo ni havus alian: kapo por okulo, ĉiuj dentoj por unu.

Se estas tiel, oni povas demandi, kial la vojo de la homara progreso ne estas kiel ebena ŝoseo, kial kelkfoje kuŝas sur ĝi ŝtonoj, kial alifoje la piedoj ne sentas plu firman fundamenton, sed vagas en sablo, kial tiu sablo similas kelkfoje al droniga sablo, en kiu formiĝas funelegoj kaj sorbas ĉion en terura kataklismo? Ĉu eble ankaŭ sur la Spirita Suno estas nigraj makuloj?

Ne, sur la Spirita Suno de la Vero estas neniaj makuloj; ĝi ĉiam radias varmon, neniam malvarmon. La ombro, kiu malserene metas sin sur la vojon, estas nur ombro de terdevenaj nuboj. Ĉar el la tero, el akvoj kaj marĉoj levas sin vaporoj, kelkfoje vene- naj, pezas super la tero kaj ne allasas al ĝi sunradion, aŭ ventoj de teraj pasioj ĵetas sur la vojon sablon kaj ŝtonojn, kaj puŝas en foson vojiranton, kies paŝoj ne estas sufiĉe

rmaj.

Malbonaj estas tiuj nuboj, kiuj kaŝas la sunon, malbona estas tiu polvo, kiu kovras la vojon, kaj ĉio tio, kio retenas homon en lia antaŭenmarŝo. Se Dio estas la Kreinto de ĉio, Li kreis ankaŭ la malbonon, kaj Li estas Kerponiia se la homaro lamas sur Lia vojo

la konflikto inter bono kaj malbono jam al multaj kaŭzis malfacilaĵojn. Multaj pro ĝi forlasis ĉian kredon, ĉar ili pensas, ke se efektive ekzistus Unusola Plejpotenca Dio, la Dio, al kiu ni atribuas ĉiuj bonajn ecojn, tiam en la mondo ne estus loko por mal- bono. Eble do ni devas forlasi la monoteistan koncepton pri Dio, kaj reveni al la antikvaj mitoj pri Ormuzdo, la dio de bono, kaj Ari- mano, la dio de malbono? Aŭ eble akcepti la pli proksimajn al ni konceptojn pri Luci- fero, la eterna malamiko de Dio, penanta ĉiam detrui rozojn en la ĝardeno de Dio, kaj planti tie malbonherbojn?

Al tiu maltrankvila, ĝis nun ŝajne nesol- vebla demando de bono kaj malbono, la

LA VOJO DE PROGRESO 479

Bahaa Instruo respondas: nur bono estas en la mondo. Pozitiva malbono ne ekzistas.

Kio estas malbono? Ni diras, ke lumo estas bona, kaj mallumo malbona, ke vido estas bona, blindeco—malbona, ke paco estas bona, milito—malbona

Sed tio, kion alportas al ni la radioj de la suno, estas lumo. Mallumo estas simple manko de lumo. Tio, kio denature ligas sin kun niaj okuloj, estas vido; blindeco estas nur manko de vido. Tio, kio estas la nor- mala stato de la koro, estas paco; milito sekvas nur, kiam tiu natura stato estas mal- naturigita.

Kelkfoje ankaŭ ŝajna malvirto estas sim- ple misdirektita virto. Ekzistas homoj, kies ĉefa trajto estas avideco: ili deziras pli da oro, pli da potenco, pli da gloro. Sed avideco estas ja en sia esenco deziro hazi ion pli, ol oni jam havas. La demando nur estas, en kiun direkton iras tiu deziro. Se homo de- ziras akiri pli da scienco kaj kompreno, ĉu tio ne estas laŭdinda? Sed se anstataŭ la grandaj idealoj li faras sia celo la homajn vantaĵojn, tiam vere li estas mizera, ĉar la glorindan, de Dio donitan impulson li uzis por neindaj celoj, kaj la perlojn de siaj sentkapabloj ĵetis al la porkoj de vanteco.

Ĉar la altaj homecaj trajtoj estas al homo donitaj, sed ne truditaj. Al li mem apartenas, ĉu levi ilin al ĉielo, aŭ ĵeti en koton, kaj li mem estas responda por ilia sorto. Li ne estas senvole pelata de arbitra Fato, kiel velkinta folio de aŭtuna vento. Estas tiel, kvazaŭ la Destino portus lin sur la grandan vojon de homeco kaj kondukus al unu loko, de kie disiras la du proverbaj vojoj: unu larĝa kaj oportuna, la vojo al infero, la alia kruta kaj mallarĝa, la vojo al ĉielo. Kaj de nun la elekto apartenas al li: kien li iros, tien li venos. Se ekzistas tiu vojo al infero, ĝi estas por tio, ke la homoj konscie kaj propravole suriru la vojon al paradizo, kiel ajn malfacila ĝi estas. Por tio libereco estas donita al homo, ke li mem elektu sian vojon kaj per le propra decido atingu perfektecon, kaj ne estu kiel pilko, ĵetita sur pinton de tegmento, sed kiel araneo, kiu per maldikega fadeno pene, persiste kaj kuraĝe atingas pin- ton de arbo. Homo do estas mem responda por sia progreso. La radioj de la Suno de Perfekteco brilas kaj respegulas sin en la spegulo de homa koro. Sed se anstataŭ ebena [Page 480]480 THE BAHA polurita plataĵo homo turnas al ili spegulon kun malebena surfaco, tiam sur la loko de klara bildo aperas bildo malbela, karikatura, kaj naskiĝas tio, kion ni nomas malbono.

Por ke homo elektu la vojon al la ĉielo, li devas antaŭ ĉio esti informita. Li devas kompreni, ke la oportuna vojo ĉiam pli mallevas sin kaj fine kondukos lin tien, kie nur brutoj sin paŝtas kaj kie li mem egaliĝos kun brutoj. Li devas scii, ke tiu kruta irejo kondukos lin al altaĵoj, kie la aero estas kristale klara, pura de ĉiaj teraj vaporaĵoj, kie antaŭ liaj okuloj etendos sin vastega horizonto kaj li mem estos pli proksima al a blua ĉielo, ol al la griza tero.

Scio estas nepra. Sen scio ne ekzistas per- fekta homeco. Intelekto estas grandega tre- zoro, kiun oni ne devas teni en kesto, sed ellasi en la mondon, por ke ĝi donu profitojn. Ĝi estas lumo, kiun oni ne devas meti sub grenmezurilon, sed lumigi per ĝi senlumajn angulojn. Intelekto estas al ni donita, por ke el aferoj konataj ni konkludu pri aferoj nekonataj, kaj ekkoninte la sekretojn de la tero, ekkonu la sekretojn de la ĉielo.

akte neniu el la religioj estis iam kon- traŭ la scienco. Se Giordano Bruno pereis sur ŝtiparo, por tio responda estas ne Kristo, la kompatema Ŝafido de Dio, sed la senin- dulgaj fanatikuloj, anatemantaj ĉion, kio en iliaj miopaj okuloj estis kontraŭ la litero de la Libroj. Sed Bah4'wllah estis la unua, kiu per la aŭtoritato de la Dia Vorto glorlevis la signifon de la scienco kaj al la devo de lernado kaj klerigado donis religian sankcion.

La scienco sola tamen ne sufiĉas. Homo povas kompreni belecon kaj utilecon de iu principo, kaj tamen resti inerta kaj ne havi la forton alkonformigi al ĝi sian vivon. Estis en la mondo multaj filozofoj, kiuj konfesis belajn teoriojn, sed ne havis la decidemon sekvi ilin. Aliflanke estis balbutulo el sklava gento, konata kiel mortiginto, kiu per forto, kiun neniu filozofio povus inspiri, metis fundamentojn de nova civilizacio; estis mo- desta ĉarpentisto, neklera kamelisto, mokataj de saĝuloj senkronaj reĝoj kun dornaj kro- noj—kaj kompare kun ili paliĝis la grandaj filozofioj, kiel paliĝas la steloj, kiam la suno aperas.

Homoj, kiuj nutras sin sole per filozofio, estas ofte kiel raĥitaj infanoj. Al iliaj ostoj mankas firmeco, ili fleksas sin, kurbiĝas, kaj

i

WORLD

la tuta figuro senformiĝas. Sed la radioj de la suno inspiras al ili forton kaj donas sanon. La hieraŭa pala, ŝanceliĝema filozofo fariĝas heroo de siaj konvinkoj.

La homaro, granda infano, malsanadas. Ĉiufoje, kiam ĝia malsano fariĝas tre seri- oza kaj danĝera, venas inspirita kuracisto- profeto, kaj alportas medikamenton. Ho, la paciento ne ŝatas kuracilon, ne volas ĝin, baraktas, varmiĝas kaj ekscitiĝas, repuŝas la kuraciston—sed ĉio estas vana: ĝi devas fine obei la kuraciston, kion ajn li ordonas.

El kio konsistas la malsano de la hodiaŭa mondo?

Kiam homo malsanas, la simptomoj de lia malsano povas esti multaj, dum la mal- sano estas unu. Ni vidas ankaŭ multajn simptomojn de la malsano de la homaro, sed la malsano estas unu: ĝi estas: manko de EE EEJ kaj kompreno inter ĝiaj diversaj me

ENDO PIlah instruas la homojn, ke ili ĉiuj estas folioj de unu arbo, gutoj de unu maro, ke ili ĉiuj estas kreitaj el la sama argilo, por ke neniu leviĝu super alian. Li instruas, ke en la ŝafaro de Dio neniun ŝafon oni devas konsideri nigra, ke ne ekzistas diferencoj de rasoj kaj nacioj: rozo estas bela, en kiu ajn ĝardeno ĝi floras, stelo egale brilas, ĉu de la oriento, aŭ de la okcidento.

Amo kaj egaleco! Kiel malnovaj idealoj tio estas! Fakte ne estis profeto, kiu ilin ne predikis; ne estis spirita standardo, sur kiu tiuj ĉi vortoj ne estis skribitaj per oraj literoj.

Malnovaj estas la bahaaj idealoj, kaj mal- nova estas la vojo, kiun ili montras. Ĝi estas tiu sama vojo, sur kiu la homaro paŝis en la pasinteco, kiam la fajraj kolonoj—la antaŭaj profetoj—gvidis ĝin antaŭen. Ĝi estas tiu sama vojo, kiun poste kovris ruboj, kaj kiu repurigita, denove etendas sin antaŭ la irantoj. Jes, ĝi estas la sama vojo, sed ĝi estas vojo longa, tre longa. Por ĝin finiri sufiĉas nek generacioj, nek jarcentoj. Hodiaŭ denove brilegas sur ĝi fajra kolono. Sed hodiaŭ ĝi brilegas pli antaŭe, ol iam, kaj pli antaŭen gvidas la homaron. Iru ĝi sur tiu eterna vojo, sekvante la lumon de la Nova Tago ĉar tio estas la vojo, inda je la paŝoj de la vera homaro, kaj la plej granda honoro de la vera homaro estas iri konstante la vojon de progreso—al perfekteco.

nun, are �